Die Algemene Sinode se warm patat

ʼn Vuurwarm patat. Dit is waarop die NG Kerk se algemene sinode sit wanneer hulle volgende week vir die soveelste keer ʼn besluit oor homoseksualiteit moet neem.

Aan die een kant fokus hulle op menswaardigheid en die Belhar-belydenis met eenheid, geregtigheid en versoening as die hoofpilare. Aan die ander kant word daar teen gay predikante gediskrimineer. Gay paartjies se menswaardigheid word aangetas omdat hulle verbintenisse nie deur die kerk aanvaar word nie.

Dit is die gemors waarin kerke hulle wêreldwyd bevind wanneer hulle mense se gedrag wil  beheer en reguleer en in ʼn magsposisie wil wees (eerder as om met deernis, liefdevol en pastoraal te wees). 'n Voorskriftelike etiek van bo af, eerder as deelnemende etiek. Dit en dat tot sonde verklaar (waaraan die besluitnemers gelukkig nie skuldig is nie), merk ʼn teoloog met wie ek gesels teenoor my op. 

Die huidige gay-besluit van 2007 is nie net diskriminerend nie maar onmenswaardig. Dit bring ook die gelykheid van ampte wat in die kerkorde beskerm word in gedrang. Hoe kan jy van leraars iets verwag wat jy nie van ouderlinge en diakens verwag nie?

Gelegitimeerdes word slegs tot die predikantsamp toegelaat, as hulle 'n selibate lewenstyl  beoefen. Dieselfde geld nie vir ouderlinge en diakens nie - ʼn saak wat volgende week op die spits gedryf word.

Min of meer dieselfde tyd toe die NG Kerk in die tagtigerjare besluit swart mense is welkom in die kerk, word homoseksualiteit opnuut as sonde bestempel en homoseksuele lidmate word effektief steeds uitgesluit.

In 2004 vra die sinode verskoning aan gay mense en hulle families wat in die verlede deur die kerk se optrede diep seergemaak is. In 2007 pleit ʼn groep lidmate by die algemene Sinode om haat en onreg teen gays, in die samelewing en in die kerk, in die duidelikste taal af te wys.

Sedertdien word verskeie jakkalsdraaie oor die 2007 besluit gegooi. Sommige interpreteer dit sús en ander só. Hoe mens dit ook al interpreteer, die implikasie bly steeds dat gayseks sonde is selfs al is dit in ʼn langtermynverhouding.

ʼn Predikantsvriend vertel van ʼn ringskollega wat ʼn ruk gelede in ʼn broederkring opmerk: "As gays op die kansel toegelaat word verlaat ek en my gemeente die kerk en ʼn klomp ander beaam dit.” Lui dit iewers ʼn klokkie? Dink bietjie terug aan soortgelyke refreine uit die verlede soos “as vroue op die kansel toegelaat word...” of  “as swartes op die kerkbanke toegelaat word....” 

Dit is natuurlik onhoudbaar om in 2013 te sê homoseksuele verbintenisse is sonde, maar die kerk durf dit nie sê nie. Dit is kerklik polities te sensitief. Om uit dié dilemma te kom word allerhande vreemde hermeneutiese en eksegetiese truuks in onverstaanbare teologiese taal gebruik. Dan word dit vir verdere studie verwys - daai eeue oue kerklike truuk om uit 'n gemors te kom (soos die Hervormers ook).

Die vraag is hoe kom die kerk uit hierdie dilemma wat hy self help skep het sonder om in die slagyster van sogenaamde Bybelse bewyse te trap waaroor daar in elk geval nooit eenstemmigheid sal wees nie?

Ek het met ʼn paar mense  gesels en hier is enkele gedagtes:

•  Erken in die eerste plek dat 2007 se besluit nie net inkonsekwent is nie, maar ook kerkordelik onhoudbaar en dalk selfs ongrondwetlik. Kerkordelik omdat daar nou 'n nuwe vereiste vir gay predikante geld wat nie vir ouderlinge en diakens geld nie. Dit tas die ou gereformeerde beginsel van die gelykheid van die ampte aan. Ongrondwetlik omdat daar duidelike uitsprake oor gay verbintenisse deur die grondwetlike hof is en die 2006 wet op Burgerlike verbintenisse wat daaruit voortgespruit het.
• Laat dit aan kerkrade oor om self te besluit of hulle ʼn gay predikant wil beroep of nie en of gay-paartjies welkom is in hulle gemeente.

Ironies genoeg bevind die kerk hom tans in dieselfde debakel waarin hy hom in 1987 oor egskeiding bevind het. Destyds is besluit alle egskeidings is 'n teken van vervreemding van Christus. Hertrou (met vorige huweliksmaat) moes in alle gevalle die ideaal bly. ʼn Tweede huwelik was onaanvaarbaar. Niemand het hulle aan die besluit gesteur nie maar byna die helfte van die kerk se lidmate is daardeur vervreem en gemarginaliseer. Die gevolg was dat die kerk vir baie mense al hoe meer irrelevant geword het.

In ʼn gesprek wat ek vroeër die week met ʼn teoloog voer merk hy die volgende op: “In al die dinge sien ek die duidelike bewys dat die kerk 'n instelling van God is”. Hoe dan so vra ek? Want, sê hy “geen ander instansie in die wêreld skiet homself so gereeld vir so lank in die voet en bly voortbestaan nie - nie die Romeinse Ryk nie of politieke partye nie, nie kommunisme nie, nie die modernisme nie,  - niks nie  - die kerk móét God se kerk wees. Gelukkig is Hy geduldig met 'n goeie humorsin - anders was ons regtig lankal in groot moeilikheid.”